بازگشت
معرفي مختصراوپک
آمون آمون


اوپك در جريان نشستي در 14 سپتامبر 1960 در بغداد با شركت 5 عضو مؤسس ايران، عراق، كويت، عربستان سعودي و ونزويلا تأسيس و در 6 نوامبر 1962 در سازمان ملل متحد به ثبت رسيد. در سال 1961 شهر ژنو در كشور سويس بعنوان مقر اصلي اوپك در نظر گرفته شد اما در سال 1965 به شهر وين در كشور اتريش منتقل شد. اعضاي مؤسس 3 هدف اصلي زير را دنبال ميكردند: 1-هماهنگ كردن قيمت نفت با در نطر گرفتن منافع اوپك به مثابه‌ُ يك سازمان واحد و منافع تمامي كشورهاي عضو؛ 2- بكار گرفتن تمهيدات لازم جهت باثبات كردن قيمت نفت و يگانه كردن سياستهاي خود در عرصه جهاني به منظور گريز از نوسانات موجود؛ 3- عر ضه‌ُ منظم نفت به كشورهاي مصرف كننده در جهت توليد ارز براي سرمايه‌گذازي در صنعت نفت خود. اوپك در حال حاضر داراي 11 عضو اصلي از 3 قارّه آمريكا، آسيا و آفريقا ميباشد. كشورهاي عضو الجزاير، اندونزيا، ايران، عراق، كويت، ليبيا، نيجريه، قطر، عربستان سعودي، امارت متحده عربي و ونزويلا ميباشند. اين كشورها جمعيتي حدود 525 ميليون نفر را تشكيل ميدهند. نفت، بطور عمده، در همه‌ُ كشورهاي عضو در گسترش اقتصادي، اجتماعي و سياسي داراي نقش اساسي ميباشد. طبق اساسنامه‌‌ُ اوپك، “هر كشوري كه داراي مقدار قابل توجه نفت خام قابل صدور باشد و منافع آن با منافع كشورهاي عضو مغايرت نداشته باشد، ميتواند با تأييد ¾ آرا اعضاي اصلي (به شمول 5 عضو بنيانگذار) عضو اوپك شود”. اساسنامه اوپك بر وجود 3 نوع عضويت در اين سازمان اشاره ميكند: 1- اعضاي مؤسس 2- اعضاي اصلي؛ 3- اعضاي مشاورساختار تشكيلاتي اوپك از نمايندگان كشورها، هييت دبيران(دارالانشا)، دبير كل و كميسيونهاي مختلف تشكيل شده‌ است. كنفرانس بالاترين مرجع تصميم‌گيري ميباشد كه با شركت نمايندگان كشورهاي عضو (معمولا به رياست وزراي نفت، معادن و انرژي) بر پا ميشود. كنفرانسهاي عادي معمولاً سالي 2 بار در ماههاي مارچ و سپتامبر و كنفرانسهاي فوق‌العاده بنا به ضرورت براي اتخاذ سياستهاي كلي (ارزيابي سياستهاي جاري، تعيين قيمت نفت، ميزان توليد و سهميه‌ُ اعضا در جهت با ثبات كردن بازار جهاني نفت)، نحوه اجراي آنها، رسيدگي به درخواست كشورهاي خواهان عضويت، رسيدگي به بودجه، و رسيدگي به گزارشها و پيشنهادات هييت دبيران تشكيل ميشوند.
اوپك حدود 40% نفت خام و 16% گاز جهان را توليد و حدود 55% نفت موجود در بازار جهاني را صادر ميكند. در نتيجه، اين سازمان تأثير بسزايي بر بازار جهاني نفت دارد. ممكن است چنين تصور شود كه اوپك بهاي نفت خام را در بازار جهاني تعيين ميكند. هر چند اين سازمان در حقيقت از اوايل دهه‌ُ 70 ميلادي تا نيمه دههُ 80 بهاي نفت خام در بازارهاي جهاني را تعيين ميكرد، امّا در دنياي پيچيدهُ كنوني بهاي روزانهُ نفت توسط بورس اقتصادي نيويارك (NYMEX)؛ بورس بين‌المللي نفت در لندن (IPE) و بورس مالي بين‌المللي سنگاپور (SIMEX) تعيين ميشود. با وجودي كه اوپك حدود %55 نفت موجود در بازار جهاني را صادر ميكند، اما افزايش و يا كاهش توليد نفت از طرف اوپك تنها عامل در بالا و يا پايين رفتن بهاي نهايي محصولات نفتي مصرفي نيست. در اكثر كشورهاي اروپايي و آمريكاي شمالي حدود 70% بهاي نهايي كالاي نفتي را مالياتهاي اعمال شده از طرف دولتهاي آن كشورها تشكيل ميدهد. طبق آمار اوپك، ذخيره ثابت شده نفت (Proven Reserves) جهان در پايان سال 2003 ميلادي بالغ بر1137550 ميليون بشكه ميباشد. از اين مقدار حدود 891116 بشكه (78.3%) متعلق به كشورهاي اوپك ميباشد. كشورهاي عضو اوپك در سال 2003 حدود 27 ميليون بشكه در روز توليد كردند كه معادل 40% كل توليد جهان در آن سال ميباشد. (بولتن سالانه آماري اوپك – 2003) بر اساس آمار اوپك (OPEC’s World Energy Model (OWEM))، مجموعه نفت مورد تقاضاي جهان در سال 2000 معادل 76.0 ميليون بشكه در روز بود. براي سال 2010 رقم 90.6 ميليون بشكه در روز و براي سال 2020 رقم 103.2 ميليون بشكه در روز تخمين زده ميشود. بر اساس آمار اوپك (بولتن سالانه آماري اوپك – 2003) بزرگترين كشورهاي داراي نفت ثابت شده (Proven Reserves) به قرار زير ميباشند: كشور ميليون بشكه عربستان سعودي 262730 ايران 133250 عراق 115000 كويت 99000 امارات متحده عربي 97800 بر اساس همين آمار بزرگترين كشورهاي توليد كننده نفت به قرار زير ميباشند: كشور هزار بشكه در روز عربستان سعودي 8410.3 روسيه 8205.5 آمريكا 5737.0 ايران 3741.6 چين 3407.2
اوپك معتقد است كه در آينده قابل پيش بيني، نفت همچنان مهمترين و عمده‌ترين منبع تأمين انرژي جهان خواهد بود. كاهش جزيي نقش نفت در سال 2020 در مقايسه با سال 2000 به علت رشد نقش گاز طبيعي به عنوان ديگر منبع اصلي انرژي ميباشد. اوپك ادعاي خود را در قالب جدول زير كه در صد (%) نقش منابع مختلف تأمين انرژي را نشان ميدهد ارايه ميدهد (OWEM Scenarios Report, March 2000)): 1998 2000 2010 2020 نفت 41.3 41.3 40.3 39.2 گاز 22.2 22.4 24.1 26.6 جامدات 26.2 26.1 26.3 25.8 آبي/هسته‌اي 10.4 10.3 9.3 8.5 نظر به اينكه منابع نفت نامحدود نيستند، طبعاً روزي به اتمام برسند. اما با احتساب ميزان نفت موجود و ميزان توليد فعلي، عمر باقيمانده‌ُ نفت در كشورهاي عضو اوپك بيش از 90 سال و در كشورهاي غير عضو حدود 20 سال ميباشد.
July 17th, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
علمي و معلوماتي